Wat is het Angelsaksische bestuursmodel?

In het Angelsaksische bestuursmodel, in het Engels beter bekend als het Anglo-American governance model, worden de belangen van aandeelhouders voorop gesteld. Dit betekent in de praktijk het prioriteren van een maximaal rendement en regelmatig contact met deze groep van shareholders. 

Alle andere belanghebbenden, zoals klanten, werknemers en de samenleving, zijn voor de organisatie van ondergeschikt belang. Dit bestuursmodel is over het algemeen dus minder bureaucratisch, in vergelijking met andere modellen. Vrije marktwerking en individuele vrijheid staan dan ook centraal. 

Waar komt de naam “Anglo-American” vandaan? 

De term “Anglo-American” verwijst naar de zakelijke tradities, economische activiteiten en legale systemen die zijn ontwikkeld in het Verenigd Koninkrijk (Anglo) en in de Verenigde Staten (American). De Nederlandse benaming "Angelsaksisch" benadrukt de populariteit van dit systeem in Engelstalige landen. 

Belangrijkste kenmerken van dit bestuursmodel

Het Angelsaksische model heeft een aantal karakteristieke eigenschappen met betrekking tot de opbouw van het bestuur. Dit zijn de belangrijkste:

• Een typerende structuur

De aandeelhouders kiezen de raad van bestuur, die bestaat uit een voorzitter, uitvoerend directeuren en (niet-uitvoerend) onafhankelijke directeuren. Een aantal directieleden zijn ook onderdeel van het bestuur, maar hun functie is (net als die van de chief officers) ondergeschikt aan die van de directeuren en investeerders. 

• Taken en verantwoordelijkheden

De raad van bestuur is verantwoordelijk voor het aanstellen van de officieren en managers, evenals het houden van toezicht. De rollen zijn duidelijk verdeeld, want de aandeelhouders zijn de externe controlerende partij, terwijl de raad van bestuur intern de hoogste autoriteit heeft. Zij zien toe op de strategische richting van de organisatie en houden de belangen van de aandeelhouders in het oog. De officieren en managers nemen de dagelijkse bezigheden op zich. 

• Aansprakelijkheid

De officieren en managers moeten zich verantwoorden bij het bestuur en rapporteren rechtstreeks aan hen. Terwijl de raad van bestuur zelf verantwoording moet afleggen aan de aandeelhouders.

• Beloning van leidinggevenden

In het Angelsaksisch model zijn er geen vaste salarissen voor uitvoerend leidinggevenden. Hun beloning wordt namelijk gebaseerd op prestaties, die worden gemeten met behulp van korte termijn doelen. Vaak wordt er gebruikgemaakt van beloningen in de vorm van aandelen, wat de belangen van de leidinggevenden en de aandeelhouders sterker met elkaar verbindt. 

Regelgevend kader

In de VK houdt de Financial Conduct Authority (FCA) toezicht op het naleven van de regelgevingen met betrekking tot corporate governance. Deze regels zorgen voor transparantie in financiële markten, die overeenkomen met het Angelsaksische model. Denk aan het reguleren van financiële instrumenten om de rechten van aandeelhouders te beschermen en het bieden van duidelijke informatie aan consumenten en investeerders. 

In de Verenigde Staten is de Securities and Exchange Commission (SEC) verantwoordelijk voor het controleren en reguleren van corporate governance. Hun activiteiten sluiten exact aan op de principes en activiteiten van het “Anglo-American” model.