Wat is een schaduw directeur? 

Een schaduw directeur, ook wel een shadow director genoemd, heeft invloed op het bestuur zonder officieel te zijn aangesteld. Je kunt dit het beste zien als een directeur “achter de schermen”. Omdat een persoon in deze functie veel invloed heeft op de beslissingen van het bestuur, maar niet echt op de voorgrond treedt.  

Hoe weet je of iemand een schaduw directeur is?

Om erachter te komen of iemand een schaduw directeur is, kun je op een aantal dingen letten. Zo heeft deze persoon zeggenschap in de belangrijkste beslissingen van de organisatie, zonder publiekelijk erkend te worden als bestuurslid. Hieronder een aantal andere aanwijzingen die erop kunnen wijzen dat er een schaduw directeur aanwezig is:

• Het goedkeuren van kosten en het afsluiten van leningen in naam van de organisatie
• Het beïnvloeden van de uitkomsten van bestuursvergaderingen, ook zonder hier fysiek aan deel te nemen
• Het geven van advies, dat consistent wordt opgevolgd door het bestuur
• Zeggenschap in strategische besluiten van de organisatie 

Hier kan een schaduw directeur bij betrokken zijn

Een schaduw directeur kan invloed hebben op (of te maken hebben met) de volgende aspecten van een organisatie:

De strategische koers 

Een schaduw directeur kan de raad van bestuur adviseren en zo bijdragen aan het vormgeven van de organisatiestrategie.

De operationele leiding

Schaduw directeuren hebben soms zeggenschap in de dagelijkse operaties van een organisatie. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan het overzien van de financiële strategie.

Vergaderingen bijwonen

Schaduw directeuren kunnen bijeenkomsten bijwonen, al is hun rol vooral adviserend. Toch hoeft iemand met deze functie niet aanwezig te zijn bij meetings om invloed uit te kunnen oefenen.

Agendabeheer

Een schaduw directeur heeft een behoorlijke invloed op de vergaderagenda van het bestuur, waaronder agendapunten en het aanbevelen van onderwerpen die wat meer aandacht verdienen.

Aansturing van de organisatie 

Dit type directeur kan een behoorlijke invloed hebben op de financiële en/of uitvoerende besluiten. Ze dragen bij aan het vormen van financiële strategieën tot het bevorderen van strategische partnerschappen. 

Fiduciaire taken

Net als een “de jure” directeur heeft een schaduw directeur fiduciaire plichten naar de organisatie, zelfs zonder een formele benoeming. Schaduw directeuren hebben als taak de belangen van de organisaties en alle stakeholders zo goed mogelijk te behartigen. Dit betekent dus ook het vermijden van belangenverstrengelingen en de organisatie voorrang geven boven persoonlijk gewin.

Risico’s

Het inzetten van een schaduw directeur heeft niet alleen maar voordelen en een organisatie moet ervoor zorgen dat alle wettelijke vereisten worden nageleefd. Er zijn dan ook een aantal risico’s of nadelen om rekening mee te houden, waaronder:

• Verminderde transparantie — de functie en zeggenschap van een schaduw directeur is niet altijd even duidelijk, waardoor dit het vertrouwen kan schaden onder stakeholders.
• Verborgen belangenverstrengeling kan het besluitvormingsproces op een negatieve manier beïnvloeden. 
• Schending van de regelgevingen, vooral als een schaduw directeur veel zeggenschap heeft.
• Het ontstaan van inefficiënt handelen, omdat er geen duidelijke grenzen zijn tussen de taken van schaduw en formele directeuren.
• Het ondermijnen van corporate governance en het morele kompas van de organisatie.