Wat is een Raad van bestuur?

De raad van bestuur is het bestuursorgaan van de organisatie. Deze groep directeuren houdt toezicht op de strategie en heeft de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat er wordt gewerkt aan de lange-termijndoelen van de organisatie. Ze handelen namens belanghebbenden (waaronder aandeelhouders) en hebben de bevoegdheid om besluiten te nemen in het belang van de organisatie.

Wie zitten er in de raad van bestuur?

De bestuursleden worden gekozen door de aandeelhouders. Het is een mix van uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders, waaronder:

• Uitvoerende directeuren: Actieve leden binnen de organisatie (met een hoge managementrol) die interne perspectieven bieden over belangrijke kwesties.
• Niet-uitvoerende directeuren: Onafhankelijke directeuren verstrekken objectieve adviezen, inzichten en begeleiding. 
• Voorzitter: Begeleidt het bestuur en vergaderingen, en zorgt ervoor dat discussies in goede banen lopen. 
• President: Geeft leiding aan de bestuurders, houdt toezicht op de groei van de organisatie en zorgt ervoor dat de strategische plannen worden omgezet in haalbare doelen. 
• Bestuurscommissies: Gespecialiseerde subgroepen van het bestuur die zich concentreren op een specifiek onderwerp, zoals een audit- of een benoemingscommissie.
• Secretaris: Draagt zorg voor de notulen en controleert of alles in lijn is met de wet- en regelgeving. 
• Penningmeester: Concentreert zich op de financiële verslaglegging, de budgettering en het beheer van middelen.

Belangrijkste verantwoordelijkheden van het bestuur

• Corporate governance: Zorg dragen voor good governance, zodat alle activiteiten van de organisatie transparant, compliant en eerlijk verlopen.
• Belangen behartigen: De belangen behartigen en vertegenwoordigen van alle betrokkenen en ervoor zorgen dat deze tevens in lijn zijn met de missie van de organisatie. 
• Strategisch toezicht: Het bieden van strategische begeleiding aan het management, zodat alle initiatieven en activiteiten kloppen met de visie.
• Risicobeheer: Risico’s identificeren en mitigeren, zodat de organisatie ook op de lange termijn stabiel blijft en zich staande kan houden in een concurrerend landschap.
• Compliance: Verantwoording afleggen aan de aandeelhouders over de prestaties van de organisatie, terwijl de wettelijke en ethische normen worden nageleefd.
• Communicatie: Belanghebbenden op de hoogte houden van de besluitvorming, prestaties en het bestuur.
• Financieel toezicht: Toezicht houden op de financiële gezondheid van de organisatie, waaronder het goedkeuren van budgetten. Plus de evaluatie van financiële verslagen, zodat alles uiteindelijk accuraat wordt vastgelegd.
• Opvolgingsplanning: Het creëren van een opvolgingsplan, zodat veranderingen in het bestuur vlekkeloos verlopen. Met name voor belangrijke functies, zoals die van de CEO.
• Bestuursevaluatie: De prestaties van de CEO en het senior leidingschap regelmatig evalueren, om er zeker van te zijn dat alle handelingen overeenkomen met de doelen van de organisatie.

Wettelijke en fiduciaire plichten

De belangrijkste wettelijke en fiduciaire plichten van het bestuur zijn:

• Zorgplicht: De raad van bestuur moet zorgvuldig en voorzichtig te werk gaan bij het nemen van beslissingen, waarbij het belang van de organisatie altijd voorop staat.
• Loyaliteitsplicht: Directeuren moeten de belangen van de organisatie boven die van zichzelf stellen. Eventuele belangenverstrengelingen moeten worden gemeld, zodat het vertrouwen niet verloren gaat.
• Gehoorzaamheidsplicht: Het bestuur dient ervoor te zorgen dat alle regels en wetten die van toepassing zijn worden nageleefd, inclusief de statuten.

Soorten besturen

Corporate

“Corporate boards” zijn bestuursorganen van bedrijven met een winstoogmerk. Zij zorgen dat alle activiteiten van het bedrijf zijn afgestemd op de belangen van de aandeelhouders en de strategische bedrijfsdoelen. 

Uitvoerend

Uitvoerende besturen zijn commissies die onderdeel zijn van het “hoofdbestuur” en dragen verantwoording af aan de raad van bestuur. Deze subgroepen hebben de autoriteit om beslissingen te nemen, vooral tussen bestuursvergaderingen door over kritieke kwesties.

Governing

Een “governing board”, of raad van bestuur, draagt zorg voor het beleid waarbij rekening wordt gehouden met het brede belang. Ze houden toezicht op het bestuur, geven de strategische richting aan en garanderen de compliance. Het kan gaan om verschillende entiteiten, van non-profits tot gezondheidsorganisaties. 

Non-profit

Een non-profit bestuur is het bestuursorgaan van een organisatie zonder winstoogmerk. Ze richten zich op het vervullen van de missie, waarbij veel aandacht gaat naar financiële stabiliteit.

Adviserend

Een adviserend bestuur, of adviesraad, biedt hulp op het strategische vlak, zonder het hebben van officiële beslissingsbevoegdheden. Vaak bestaat zo’n bestuur uit deskundigen met kennis en/of ervaring van een specifiek onderwerp, waarover ze de raad van bestuur adviseren.

Publieke sector

Bij een bestuur in de publieke sector gaat het om besturen van overheden en openbare instellingen. Dit bestuur handelt in het belang van de gemeenschap en heeft de taak publieke middelen zo efficiënt mogelijk te beheren en in te zetten. 

Tips

• Periodieke evaluaties: Regelmatige beoordelingen van de bestuursprestaties zorgen voor een verbeterde effectiviteit. Zo kunnen tevens “skill gaps” worden geïdentificeerd, als er bepaalde tekortkomingen zijn binnen het bestuur op een specifiek vlak. 
• Duidelijke communicatie: Zorgen voor een open en transparante communicatie binnen het bestuur (en met overige betrokkenen) is essentieel voor good governance.
• Continue ontwikkeling: Het is belangrijk dat bestuursleden op de hoogte blijven van de huidige ontwikkelingen binnen de sector, bijvoorbeeld persoonlijke ontwikkelingen door middel van trainingen.
• Diversiteit: Een divers bestuur op alle vlakken, van kennis tot achtergrond, zorgt voor unieke perspectieven. 
• Belangenverstrengelingen: Zorg dat er een beleid is, waarin duidelijk staat aangegeven hoe er moet worden omgegaan met tegenstrijdige belangen.
• Verantwoordelijkheidsplicht en transparantie: Ga na of het bestuur transparant handelt en zichzelf verantwoordelijk houdt voor besluiten en handelingen.