De zorgplicht van bestuurders, in het Engels “duty of care “, is een fiduciaire plicht die vereist dat bestuurders altijd zorgvuldig en verstandig te werk gaan. Dus ook bij het maken van beslissingen. Zo kan worden gegarandeerd dat het bestuur de belangen van de organisatie en betrokkenen te allen tijde behartigt.
Doel
Weloverwogen besluitvorming: Het verzamelen van alle nodigeinformatie en perspectieven voor het nemen van belangrijke beslissingen, zodat er geen te voorspellen nadelige gevolgen zijn voor de betrokkenen.
Belangen behartigen: Het beschermen van de belangen van onder andere aandeelhouders, werknemers en de gemeenschap.
Verantwoordelijkheid: Het nemen van beslissingen op een zorgvuldige manier, waarbij rekening wordt gehouden met de juridische en ethische gevolgen.
Belangrijke kenmerken
Zorgvuldigheid: Om schade te voorkomen dienen bestuursleden besluiten zorgvuldig te overwegen, potentiële risico’s te evalueren en het nemen van eventuele andere onmisbare stappen.
Vaardigheid en kennis: Door de kennis en ervaring te gebruiken die nodig is voor deze rol, is een competente en betrouwbare besluitvorming gegarandeerd.
Actieve betrokkenheid: Actief betrokken zijn bij alle taken, van het deelnemen aan vergaderingen tot het op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen.
Eerlijkheid en integriteit: Het handhaven van de transparantie en het toegeven van fouten, zodat er altijd wordt gehandeld in het beste belang van de organisatie.
Begrijpen van de regelgeving: Op de hoogte zijn van (en zich houden aan) de wetten, regels en het beleid, voorkomt juridische problemen en leidt tot verantwoord gedrag.
Juridische basis
Wettelijke verplichting
De zorgplicht van bestuurders is een wettelijke verplichting. Waaronder het naleven van de gedragscode en de ethiek van de organisatie, om schade aan anderen te voorkomen..
Fiduciaire plicht
Bestuurders zijn de fiduciair verantwoordelijken van de organisatie, en zijn dus verplicht om altijd zorgvuldig te handelen namens de belanghebbenden en de organisatie.
Compliance
Er wordt van de raad van bestuur verwacht dat zij kennis hebben van de wetten, regelgevingen en dergelijke die betrekking hebben op hun vakgebied. Evenals het naleven hiervan.
Hoe de zorgplicht vervullen?
Voorbereiden op vergaderingen: Het doen van onderzoek en het doornemen van de benodigde materialen, zodat er wel-geïnformeerde besluiten kunnen worden genomen.
Deskundig advies vragen: Overleggen met experts over specifieke onderwerpen, als een kwestie meer inzicht vereist.
Op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de sector: De ontwikkelingen volgen die relevant zijn, zodat de compliance waterdicht is.
Kritische vragen stellen: Het stimuleren van kritisch en analytisch denken door het stellen van vragen, zodat een onderwerp van alle kanten wordt belicht voordat erover wordt beslist.
Persoonlijke ontwikkeling: Het is belangrijk dat bestuurders zich blijven ontwikkelen en op de hoogte zijn van nieuwe risico’s en kansen.
Taken delegeren: Om ervoor te zorgen dat alle actiepunten worden uitgevoerd dienen taken te worden verdeeld, terwijl de voortgang in de gaten wordt gehouden.
Gevolgen voor het schenden van de zorgplicht
Juridische sancties
Directeuren kunnen te maken krijgen met rechtszaken, boetes of sancties als blijkt dat ze nalatig zijn in het uitoefenen van hun zorgplicht. Rechtbanken kunnen hen persoonlijk verantwoordelijk houden, vooral als hun acties tot aanzienlijke schade leiden. Veel bestuurders hebben daarom een D&O-verzekering, voor het dekken van financiële schade. Dit is echter niet van toepassing bij ernstige nalatigheid of illegale handelingen.
Reputatieschade
Schending van de zorgplicht schaadt niet alleen de reputatie van de bestuurder zelf , maar ook die van de organisatie. Dit kan leiden tot minder vertrouwen onder betrokkenen, negatieve media-aandacht en een verminderde moraal onder werknemers.
Financiële aansprakelijkheid
Het kan voorkomen dat directeuren persoonlijk aansprakelijk worden gesteld en verliezen die door hun (grove) nalatigheid zijn veroorzaakt moeten vergoeden. Belanghebbenden kunnen een financiële schadevergoeding eisen, met name als het gaat om opzettelijk wangedrag en/of fraude.
Wil je meer weten?
Heb je verdere vragen over "zorgplicht" Praat met één van onze iBabs-consultants, we zijn er om je te helpen.