Checklist met alle bestuursrollen en -verantwoordelijkheden, handig voor nieuwe én ervaren bestuurders

Of je nu een kersverse directeur bent of een functie in een nieuw bedrijf vervult, er zijn verschillende rollen en verantwoordelijkheden waar je je als bestuurslid bewust van moet zijn. Zelfs als je voorganger de best mogelijke overdracht heeft voorbereid, kan het soms behoorlijk overweldigend zijn om de schoenen van je voorganger te vullen.

Daarom geven we je in dit artikel een checklist met rollen en verantwoordelijkheden van het bestuur, zodat jij je bestuursrol correct kan vervullen en direct een goede indruk maakt. 

De belangrijkste taken van een bestuurslid

In feite heeft elk bestuurslid, en de raad van bestuur als geheel, een aantal fiduciaire taken (of wettelijke taken) te vervullen. De belangrijkste rol van het bestuur is de organisatie te helpen de gestelde doelen te behalen. Alleen als deze verplichtingen helder zijn, kun je als bestuurslid handelen in het belang van de onderneming en haar aandeelhouders. 

Laten we eens kijken naar de meest voorkomende fiduciaire taken van de meeste raden van bestuur:

  1. Zorgplicht
  2. Loyaliteitsplicht 
  3. Plicht om volgens de wet te handelen
  4. Plicht om te goeder trouw te handelen

Hieronder gaan we dieper in op wat deze plichten inhouden. 

1. Zorgplicht

De zorgplicht houdt in dat elk bestuurslid zorgvuldig handelt en vanuit zakelijk oogpunt wanneer hij of zij verbeteringen voorstelt, uitvoert of hierover stemt. Dit omvat due diligence, het gebruik van zijn/haar expertise om de voor- en nadelen van een mogelijke verandering af te wegen en te handelen zoals een "redelijk persoon" in die situatie zou doen.

2. Loyaliteitsplicht

De loyaliteitsplicht is tweeledig. Allereerst houdt het in dat de bestuurder handelt in het belang van de organisatie en niet uit persoonlijk belang. Daarnaast is de bestuurder loyaal jegens het bedrijf zelf. Dat betekent dat je als bestuurder vertrouwelijkheid in acht neemt, geen concurrerende bedrijven adviseert en mogelijke belangenconflicten bekendmaakt.

3. Gehoorzaamheidsplicht of corporate governance

De gehoorzaamheidsplicht refereert naar het handelen binnen de wetgeving. Deze plicht vereist dat bestuurders goed op de hoogte zijn van alle wetten, voorschriften en verordeningen (zowel regionaal als nationaal) die van toepassing zijn op het bedrijf en zijn activiteiten. Deze plicht wordt ook wel corporate of board governance genoemd.

4. Plicht te goeder trouw handelen

Eigenlijk dekken de drie eerstgenoemde plichten al de plicht om te goeder trouw te handelen. Dit betekent namelijk dat je handelt in het belang van het bedrijf en niet van jezelf, loyaal bent aan de organisatie, (mogelijke) belangenverstrengeling of conflicten bekendmaakt en wet- en regelgeving naleeft.

Checklist rollen en verantwoordelijkheden van het bestuur

Met deze plichten in het achterhoofd, hebben we een checklist opgesteld. Een checklist ondersteunt reguliere en terugkerende processen en taken. Het is dus wat anders dan een to do list. Deze checklist kun je dan ook niet eenvoudig afvinken want de verantwoordelijkheden komen de hele periode dat je bestuurslid bent, terug. De lijst is vooral bedoeld om je te helpen je rol en verantwoordelijkheden als bestuurslid te begrijpen.

Bookmark en deel deze checklist gerust. Zo word je regelmatig herinnerd aan je rol en verantwoordelijkheden als bestuurslid.

ChecklistOpmerkingen
De rol van ieder lid van het bestuur begrijpenEen van de eerste dingen om je in te verdiepen is begrijpen: Wie is waarvoor verantwoordelijk? Wat zijn de verschillende rollen van de bestuursleden? Wie is algemeen directeur en wie is de voorzitter van de raad van bestuur? Deze zaken wil je helder krijgen tijdens je oriëntatieproces.
Begrijpen wat er van je wordt verwachtWat verwachten andere bestuurders, stakeholders en aandeelhouders van jouw functie en expertise? En wat zijn jouw belangrijkste verantwoordelijkheden? Verwachten ze bijvoorbeeld regelmatig een rapportage of advies over een bepaald aspect van het bedrijf? Kijk ook naar de jaarkalender en de frequentie van bestuursvergaderingen, evenals jouw verwachte aanwezigheid.
Toezicht houden op de business en financiënDe uitvoering en financiën zijn cruciaal voor het succes van het bestuur. Zorg daarom dat je weet wat de belangrijkste cijfers zijn waar het in de organisatie om draait, welke KPI’s worden gebruikt in rapportages en wat de gewenste waardes zijn.  
De bedrijfsdoelstellingen, visie en waarden begrijpenNatuurlijk moet je als bestuurslid de organisatiedoelstellingen kennen. Jij bent er medeverantwoordelijk voor om deze te behalen in overeenstemming met de ethiek en waarden van de organisatie.
De bedrijfscultuur kennenDe bedrijfscultuur is het geheel van overtuigingen, gedragingen, ethiek en attitudes die een organisatie kenmerken en haar manier van werken beïnvloeden. Het begrijpen van de bedrijfscultuur is cruciaal voor je functioneren, vooral omdat deze top-down wordt aangestuurd. Handelen in overeenstemming met de bedrijfscultuur is een van de criteria die het succes van het bestuur bepalen.
Bijdragen aan de strategische planningStrategische plannen opzetten is een van de kerntaken van het bestuur. Deze bevatten vaak een SWOT-analyse om de sterke en zwakke punten en de bedreigingen en mogelijkheden van elke beslissing die de raad van bestuur neemt, te doorgronden. Om te kunnen bijdragen aan de strategische plannen, moet je due diligence onderzoek zijn afgerond. 
Actief deelnemen aan corporate governanceHet is belangrijk om alle relevante wetten, regels, voorschriften en statuten die van toepassing zijn op het bestuur, het bedrijf en de bedrijfsactiviteiten te begrijpen. Maar het is minstens zo belangrijk om te begrijpen hoe de raad van bestuur werkt, en welke processen en gebruiken er zijn. Als je dat weet kun je actief aan de slag. 
Bijdragen aan risicobeheer en -beperking Sommige raden van bestuur hebben een persoon of een team in dienst die zich specifiek bezighouden met risicobeheer. Deze functie rapporteert aan het bestuur. De hele raad van bestuur moet het met elkaar eens zijn over de mogelijke risico's en nadelen van elk idee of elke strategie waarover gestemd wordt.

Conclusie

Bovenstaande checklist met rollen en verantwoordelijkheden van het bestuur helpt je als nieuw bestuurslid om je functie goed te vervullen. De lijst omvat geen taken om simpelweg af te vinken maar is een opsomming van kerntaken die vast onderdeel zijn van je functie als bestuurder. Ook als je meer ervaring hebt opgedaan, is het goed hier af en toe nog eens een blik op te werpen.

Ben je van plan om de productiviteit van het bestuur te verhogen, dan kan iBabs je daarbij helpen. Met dit bestuursportaal kun jij (of de secretaris) vergaderingen persoonlijk beheren, succesvol samenwerken en veilig toegang krijgen tot de meest actuele notulen, notities, rapporten en documenten op elk moment, waar je ook bent. Boek vandaag nog een gratis demo van iBabs Board Management Software en ervaar zelf hoe efficiënt het werkt.