Effectieve tweerichtingscommunicatie met burgers is essentieel voor het werk van de lokale overheid. Steeds vaker maken gemeente er een speerpunt van om dicht bij en samen met burgers te opereren. Door in gesprek te gaan met individuele burgers, wijkverenigingen en buurthuizen kunnen gemeenteraadsleden beter beslissingen nemen, dat wil zeggen in het belang van hun gemeente en haar inwoners.
In dit artikel geven we een aantal voorbeelden waarmee je meer burgerbetrokkenheid creëert. Lees hoe je de relatie met de gemeenschap versterkt en zo de levenskwaliteit van de inwoners verbetert.
Wat betekent burgerbetrokkenheid?
Burgerbetrokkenheid is de tweerichtingscommunicatie tussen de lokale overheid en haar gemeenschap. Vereist hiervoor is dat de gemeenteraad uitlegt hoe ze tot besluiten zijn gekomen en burgers uitnodigt hieraan bij te dragen, zodat ze goed onderbouwde besluiten nemen die effectief zijn voor de regio en inwoners. Dit is de essentie van goed lokaal bestuur: inspraak van het publiek meenemen bij het oplossen van problemen.
Verschillende manieren van burgerbetrokkenheid
Er zijn drie hoofdtypen van burgerbetrokkenheid. Elk biedt een andere mogelijkheid om de gemeente en burgers dichter bij elkaar te brengen en bewoners actief te betrekken bij het besturen en onderhouden van de regio.
| Manier van betrokkenheid | Invulling |
| Input/feedback vragen | Een gemeente kan burgers vragen om input over bepaalde onderwerpen die spelen. Dit helpt hen bij de besluitvorming. Dit kan ook feedback zijn op de prestaties en activiteiten van de gemeenteraad in het verleden, om toekomstige processen te verbeteren. |
| Samenwerking | In plaats van alleen om input te vragen, kan de gemeente ook actief samenwerken met burgers om gezamenlijk oplossingen en initiatieven te ontwikkelen die de gemeenschap als geheel ten goede komen. |
| Betrokkenheid faciliteren | Betrokkenheid faciliteren houdt in dat de lokale overheidsinstantie lokale gemeenschappen de middelen en ondersteuning biedt om problemen op te sporen en de gewenste verandering zelf in gang te zetten. |
Voorbeelden van activiteiten om burgers te betrekken
1. Stream gemeenteraadsvergaderingen
Raadsvergaderingen zijn openbaar en dus een goede manier om burgers te betrekken bij het werk van de gemeenteraad. Mensen zijn echter niet altijd in de gelegenheid om fysiek deel te nemen, omdat ze andere verplichtingen hebben als werk, kinderen, etc. Door de raadsvergaderingen ook te streamen, bijvoorbeeld via een raadsinformatiesysteem zoals het iBabs publieksportaal, betrek je meer mensen. Inwoners kunnen deelnemen vanaf elke plek via hun eigen laptop, tablet of telefoon. Met hun input en feedback kunnen ze bijdragen aan een gedegen besluitvorming van de gemeenteraad.
2. Stel adviescommissies in
Door een panel van burgers of adviescommissie samen te stellen met een evenredige vertegenwoordiging van burgers, geef je de gemeenteraad een zinvol klankbord. Zo’n commissie geeft hen inzicht in zaken en meningen die relevant zijn voor de gemeente.
Elk commissielid neemt zijn eigen ervaring en expertise mee. Ze kunnen feedback geven over actuele onderwerpen en beslissingen die het bestuur neemt, en suggesties doen voor oplossingen.
Door een gelijkwaardige delegatie van inwoners voelen alle kiezers zich vertegenwoordigd. Dit helpt beslissingen en initiatieven te nemen die de meeste waarde voor de gemeenschap opleveren.
3. Betrek burgers ook online
Tegenwoordig vindt zoveel communicatie online plaats, dat veel mensen hieraan gewend zijn. Daarom is het logisch om burgerbetrokkenheid ook online te verbeteren.
Via social media kunnen gemeentes burgers informeren over de voortgang van projecten en reageren op vragen van bewoners. Deze kanalen maken het mogelijk om direct feedback te krijgen uit de gemeenschap, waardoor je real-time inzicht hebt welke onderwerpen spelen. Online forums kun je snel updaten en maken het makkelijk vragen te beantwoorden die vervolgens iedereen kan lezen. Dit bevordert de betrokkenheid van burgers bij hun gemeente.
4. Voer gemeentelijke onderzoeken uit
Enquêtes zijn een directe manier om informatie van burgers te verzamelen. Je kunt zo gericht of algemeen vragen als je wilt, afhankelijk of je een specifieke situatie of het algemene sentiment onder burgers over een onderwerp wilt onderzoeken.
Enquêtes helpen je om de juiste aandachtsgebieden te vinden. Of juist gebieden die voor verbetering vatbaar zijn, en die je anders misschien niet zou hebben gevonden. Ook geven ze geven feedback en suggesties voor vervolgstappen.
5. Organiseer workshops vanuit de gemeente
Op pad zijn in de gemeente of regio en direct in contact zijn met burgers, is een van de beste manieren om burgerbetrokkenheid te verbeteren. Zoek hiervoor een locatie en nodig burgers uit om deel te nemen aan een workshop. Dat kan gaan over een politiek onderwerp maar ook over een thema dat de gemeenschapszin bevordert.
Je kunt experts uitnodigen om over het onderwerp te praten of juist mensen met tegengestelde meningen aan het woord laten om het debat over mogelijke oplossingen voor een probleem te stimuleren. Hiermee informeer je de aanwezigen en geef je hen de mogelijkheid hun eigen mening te vormen op basis van argumenten die ze met de gemeenteraad kunnen delen.
6. Onderzoek participatief budgetteren
Participatief budgetteren is eveneens een krachtig middel om burgerparticipatie te verbeteren omdat dit het gemeentebeleid transparant maakt. Burgers bepalen mede hoe een deel van het gemeentebudget wordt besteed. Hierdoor zijn de uitgaven een goede weergave van het sentiment onder de inwoners.
Burgers hebben uiteenlopende meningen en expertise, bijvoorbeeld over onderwerpen als het milieu. Zij kunnen helpen om budgetten daar te besteden waar ze het meest verschil maken. Lokale overheidsorganisaties in Lissabon in Portugal en Molina de Segura in Spanje kozen voor participatieve budgettering op dit thema, met indrukwekkende resultaten.
7. Zet partnerprogramma’s op met buurthuizen en -verenigingen
Nog een manier om de expertise en gedrevenheid van de gemeenschap te benutten, is door samen met buurthuizen en -verenigingen initiatieven uit te werken. Hier komen burgers al samen om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Daarmee zijn ze een kant-en-klaar deskundig klankbord over het betreffende onderwerp.
Actiegroepen voor ouderen kunnen bijvoorbeeld adviseren hoe je het openbaar vervoer zo kunt organiseren dat ouderen niet geïsoleerd raken en in staat blijven gebruik te maken van lokale voorzieningen.
De kans is groot dat dit soort groepen hun leden al hebben geraadpleegd over een bepaald onderwerp, wat erg nuttig kan zijn bij het ontwikkelen van een aanpak voor deze doelgroep.
8. Creëer supportgroepen
Als een support- of zelfhulpgroep, zoals hierboven, nog niet bestaat, dan kan de gemeente zelf het initiatief nemen om gelijkgestemde mensen bij elkaar te brengen. Door een supportgroep te creëren, is het makkelijker om samen met burgers initiatieven te ondernemen die problemen binnen de gemeenschap oplossen.
Zo’n groep van gelijkgestemden kan voor burgers in uiteenlopende omstandigheden het centrale punt voor emotionele, sociale of educatieve hulp vormen. Voor gemeenteraden zijn deze groepen eveneens praktisch omdat het burgers in staat stelt hun kennis met anderen te delen, elkaar te ondersteunen en oplossingen voor problemen te vinden.
9. Betrek de jeugd
Om een cultuur van betrokkenheid te bevorderen, is het essentieel om ook jongeren te benaderen. Daardoor zien zij de gemeente als toegankelijk en een instituut dat openstaat voor interactie.
Creëer daarom mogelijkheden voor jeugdparticipatie bij evenementen en activiteiten in de gemeente. Zet ook initiatieven op waarbij jongeren de kans krijgen om hun gedachten, mening, zorgen en suggesties aan de gemeenteraad voor te leggen en betrek hen waar mogelijk bij de besluitvorming.
Als je actief in hen investeert, zullen zij, ook als ze ouder zijn, zich betrokken blijven voelen bij het werk van de raad. Als ze hiermee zijn opgegroeid, is burgerparticipatie voor hen de norm.
Waarom is burgerparticipatie belangrijk?
- Meer inclusiviteit en diversiteit door actief te luisteren naar de hele gemeenschap, niet alleen degenen die vertegenwoordigd zijn in de raadszaal.
- Meer vertrouwen en betere communicatie tussen burgers en overheid doordat de achterban inzicht krijgt in de processen en zich gehoord en gewaardeerd voelt.
- Betere besluitvorming door beter begrip van wat er in de gemeenschap speelt, wat er moet veranderen en hoe.
- Meer burgerparticipatie en inspraak, omdat burgers zien dat hun betrokkenheid voor verandering zorgt in het dagelijkse leven in de regio.
- Bevordert vertrouwen, transparantie en verantwoordelijkheidsgevoel, omdat raadsleden zich realiseren dat de gemeenschap betrokken is en hun werk kritisch volgt en beoordeelt.
- Een gevoel van eigenaarschap en verbondenheid met hun gemeente omdat burgers weten dat de gemeente naar hen luistert en actie onderneemt op basis van hun feedback en suggesties.
Conclusie
Er bestaat niet één enkele manier om burgers te betrekken bij het werk van de lokale overheid. De voorbeelden van burgerbetrokkenheid in dit blog laten zien dat het implementeren van verschillende initiatieven kan helpen om de gemeente en haar kiezers dichter bij elkaar te brengen. Open en transparant zijn, maar ook luisteren en daar vervolgens actie op ondernemen, helpt om goede banden te creëren, wat leidt betere besluitvorming.
iBabs is een ontmoetingsplatform dat verschillende functies biedt die burgerbetrokkenheid faciliteren, zodat de lokale overheid haar burgers optimaal van dienst te zijn. Je kunt bijvoorbeeld vergaderingen streamen, vragen accepteren en beantwoorden, je beslissingen vastleggen en deze online publiceren zodat iedereen ze kan zien. Vraag vandaag nog een iBabs demo aan en ontdek zelf hoe dit platform je dichter bij de burgers brengt met alle bovengenoemde voordelen.
